فرمولی حساب شده و دقیق برای مشخص کردن نسبت دقیق مواد تشکیل دهنده بتن چون ماسه، سنگدانه، سیمان، آب و افزودنی‌های دیگر (Additive) که بتواند با ساخت مخلوطی یکنواخت، پاسخگوی نیازهای متفاوتی چون استحکام و زیبایی نمای ساختمان باشد را طرح اختلاط بتن اکسپوز نما می‌نامند.
در واقع انتخاب و چیدمان طرح اختلاط بتن اکسپوز ایده‌آل از جمله فاکتورهای بسیار کلیدی در نمای ساختمان به شمار می‌آید که نقش مهمی در ساخت این سازه بتنی دارد. این عامل متاثر از نحوه ترکیب مواد یا میزان استفاده از عناصر به کار رفته و نوع پروژه مورد نظر محاسبه میشود که حساسیت بسیار زیادی در تعیین مقاومت، صیقلی شدن یا جلوگیری از خالی ماندن حفره‌ها، ترک خوردگی و دیگر عوامل تخریب زا دارد.
بتن اکسپوز نما چیست؟
بتن اکسپوز نما به صورت از پیش آماده شده در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف عرضه میشود. تنوع رنگ و طرح در این جنس ساختمانی پیشرفته سبب میشود که نماهایی خلاقانه، جذاب و انحصاری توسط معماران برای ساختمان‌ها طراحی شود. نمای اکسپوز بسیاری از آیتم‌های وقتگیر و هزینه‌بر مثل زمان اجرا یا تعرفه‌های مربوط به نصب نما را کاهش می‌دهد. به همین دلیل امروزه در بین طراحان، معمارهای ساختمان و به طور کلی عموم مردم نسبت به نمای سنتی طرفداران زیادی پیدا کرده است.
بسیار اهمیت دارد که طرح اختلاط بتن اکسپوز نما در برابر عوامل آسیب‌زا چون آلودگی، فرسایش یا ترک خوردگی مقاومت بالایی از خود نشان دهد و آیتم‌های سرنوشت ساز چون ریختن بتن و فرمولاسیون مناسب برای آن به درستی انتخاب شده باشد. بدون شک طرح اختلاط بتن نما از مهم‌ترین مراحل در تولید بتنی مطابق با استانداردهای عالی محسوب میشود.
فاکتورهای تاثیرگذار در طرح اختلاط بتن اکسپوز نما
درست است که با در نظر گرفتن یکی از عوامل به کار رفته در اختلاط با عنوان افزودنی‌های مجاز بسته یه شرایط و هدف تولید، نمی‌توان به صورت کامل فاکتورهای موثر بر این طرح را مورد بررسی قرار داد. اما با تکیه بر متریال اصلی و شرایط دخیل در ساخت بتن اکسپوز میتوان تا حد زیادی رمز ساخت بتنی با کیفیت را تحلیل کرد. این عوامل به شرح زیر هستند:
- شرایط جوی
آب و هوای منطقه‌ای که بتن در آن تولید میشود را میتوان یکی از عوامل خروجی مهم در تولید آن به حساب آورد. توجه داشته باشید رطوبت و دما تاثیر بسزایی در فرایند اختلاط و ویژگیهای نهایی بتن دارند.
- فرمولاسیون اختلاط و روش اجرا
بدون شک نسبت دقیق بین مواد اولیه متفاوت مثل شن، سیمان، آب یا ماسه علاوه بر به دست آوردن ظاهری جذاب و درخشان در عملکرد بتن اکسپوز نقش غیر قابل انکاری دارد. همچنین نحوه مخلوط کردن و چگونگی استفاده از مخلوط کن‌های مناسب، کیفیت بتن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- کیفیت متریال اولیه
ساختار سیمان یا شن و ماسه‌ای که برای فرایند اختلاط به کار می‌رود در تعیین سرنوشت و کیفیت نهایی بتن اکسپوز نقش خطیری دارد. سیمان سفید نیز معمولاً از کیفیت بیشتری بهره برده است ولی حتماً قبل از استفاده باید عملکرد آن مورد ارزیابی قرار گیرد. از طرفی شن‌های ریز متراکم و همگن به انواع دیگر ترجیح داده میشوند.
- میزان کارایی و دوام بتن
در واقع مقاومت عالی بتن اکسپوز نما در برابر شرایط سخت محیطی عامل بسیار حیاتی در ساخت این ترکیب به حساب می‌آید. به عنوان مثال پایین نگه داشتن نسبت آب به سیمان تا حد زیادی به دوام مخلوط ساخته شده کمک می‌کند.
جدول نسبت‌های دقیق مواد در طرح اختلاط
| ماده | مقدار پیشنهادی (kg/m³) |
|---|---|
| سیمان سفید | ۳۵۰–۴۰۰ |
| آب | ۱۴۰–۱۶۰ |
| ماسه شسته | ۷۰۰–۸۰۰ |
| شن ریزدانه (۵–۱۰mm) | ۹۰۰–۱۰۰۰ |
| روان‌کننده | ۰٫۵–۱٪ وزن سیمان |
| الیاف پلیپروپیلن | ۰٫۹–۱٫۲ کیلوگرم |
ویژگیهای بتن اکسپوز
به نقل از سایت https://zafarstone.com/en/product/exposed-concrete-model-stone-facade/ بتن اکسپوز دارای ویژگیهای زیر است:
-
Produced from polymer concrete with fibers
-
Suitable for interior and exterior of all kinds of buildings
-
Temperature tolerance of -30 to 120 degrees Celsius
-
washable
-
Very little water absorption from the surface and about 2%
-
Due to the presence of resin in their composition, they have a very low water absorption of about 2%, as a result, they are very resistant to weather conditions such as cold, frost, and heat, and do not peel or crack, and they do not absorb dirt and are washable.
-
Can be produced in various colors
-
Can be painted with acrylic paint
-
تولید شده از بتن پلیمری با الیاف
-
مناسب برای نمای داخلی و خارجی انواع ساختمان‌ها
-
تحمل دمایی از -30 تا 120 درجه سانتیگراد
-
قابل شستشو
-
جذب آب بسیار کم از سطح و حدود 2٪
-
به دلیل وجود رزین در ترکیب آنها، جذب آب بسیار کمی حدود 2٪ دارند، در نتیجه در برابر شرایط جوی مانند سرما، یخبندان و گرما بسیار مقاوم هستند و پوسته پوسته یا ترک نمی‌خورند و کثیفی را جذب نمی‌کنند و قابل شستشو هستند.
-
قابل تولید در رنگ‌های متنوع
-
قابل رنگ‌آمیزی با رنگ اکریلیک
مزایای طرح اختلاط بتن اکسپوز نما
به طور کلی فرایند مورد نظر که به منظور تهیه و تولید مخلوطی یکنواخت با خصوصیات استاندارد و منحصر به فرد پیش می‌رود ویژگی‌ها و برتری‌هایی نسبت به انواع دیگر روش‌ها دارد که در این بخش به آنها اشاره می‌کنیم:
- اصالت بتن
تعیین درست نسبت مناسب بین مواد مختلف که در بخش پیشین به آنان پرداخته شد سبب میشود که کارایی، طول عمر و زیبایی‌های بصری بتن اکسپوز افزایش یابد.
- تسلط بر خصوصیات کامل بتن
رعایت صحیح فرمول طرح اختلاط سبب میشود که به آیتم‌های تاثیرگذاری مثل مقاومت کششی، مقاومت فشاری، جذب آب یا نفوذ پذیری بتن دست یابیم.
- کنترل هزینه‌ها
طرح اختلاط تاثیر چشمگیری در بهینه‌سازی استفاده از متریال اولیه ساخت و کنترل تعرفه‌ها در بر دارد. مسلماً چنین طرحی به کاهش هزینه‌های تولید و مقرون به صرفه بودن فرایند تولید بتن کمک شایانی می‌کند.
- سایر مزایای قابل توجه
قابلیت رنگ‌پذیر بودن، انعطاف در برش خوردن، سازگاری بتن با محیط اطراف و ترکیب شدن آن با نماهایی مثل شیشه یا چوب، عایق بودن، وزن کم، سرعت بهینه در اجرا، استفاده برای کف ساختمان علاوه بر نما، براقیت عالی در نماهای ساختمان، آب بند بودن و در نهایت ساختار غیر قابل نفوذ از دیگر مشخصات مثال زدنی این نوع سازه به شمار می‌آیند.
روش‌های مختلف اجرای بتن اکسپوز
استفاده از قالب‌های طرح‌دار (Formliners): برای ایجاد بافت‌های متنوع روی سطح بتن.
استفاده از سنگدانه‌های رنگی: انتخاب سنگدانه‌هایی با رنگ‌های متنوع برای افزایش جذابیت بصری.
استفاده از رنگدانه‌های معدنی: برای تغییر رنگ زمینه بتن و هماهنگی با طراحی نما.
سوالات متداول
– بهترین نسبت آب به سیمان در بتن اکسپوز نما چقدر است؟
نسبت آب به سیمان در بتن اکسپوز معمولاً بین ۰٫۳۵ تا ۰٫۴۵ در نظر گرفته میشود تا هم مقاومت بالا حفظ شود و هم سطح بتن صیقلی و بدون ترک باقی بماند.
– چه افزودنیهایی در طرح اختلاط بتن اکسپوز پیشنهاد میشود؟
روانکنندههای بتن، الیاف پلیپروپیلن، چسب بتن و گاهی مواد کاهنده نفوذپذیری مانند میکروسیلیس برای بهبود دوام، تراکم و کاهش ترک خوردگی پیشنهاد میشوند.
– بتن اکسپوز نما چه تفاوتی با بتن معمولی دارد؟
در بتن معمولی پس از فرایند ریختن بتن، سطح آن کاملاً صاف و صیقلی میشود اما در بتن اکسپوز سطح به شکلی طراحی میشود که بخشی از اجزای داخلی مثل سنگ‌ریزه‌ها به خوبی نمایان باشند. بنابراین علاوه بر مقاومت بالا ویژگیهای ظاهری و متمایز کننده‌ای در نوع نمایش وجود دارد که میزان جذابیت این نوع بتن را روز به روز افزایش می‌دهد.
– آیا میتوان از بتن اکسپوز برای مناطق مرطوب یا سردسیر استفاده کرد؟
بله، اگر فرمول اختلاط بهدرستی طراحی شود و از افزودنیهایی مانند ضدیخ و روانکنندههای مناسب استفاده شود، بتن اکسپوز مقاومت خوبی در برابر رطوبت، سرما و یخبندان خواهد داشت.
